Schengen bez granic, ale z nowymi zasadami

06.05.2025

Komisja Europejska opublikowała czwarte sprawozdanie dotyczące stanu strefy Schengen. Dokument podsumowuje działania w roku 2024 oraz wyznacza priorytety na lata 2025-2026. Wynika z niego jasno, że po 40 latach funkcjonowania Schengen pozostaje jednym z największych osiągnięć Unii Europejskiej.

W latach 2024–2025 do strefy Schengen oficjalnie dołączyły Bułgaria i Rumunia, co – jak podkreśla Komisja – wzmocniło gospodarkę UE i zwiększyło spójność wewnętrzną wspólnoty. Rozszerzenie to wpisuje się w nową politykę, zgodnie z którą kraje kandydujące do UE muszą mieć już funkcjonujące systemy zarządzania strefą Schengen, zanim zostaną pełnoprawnymi członkami Unii. Zgodnie ze sprawozdaniem, odnotowano również pozytywny trend w zakresie bezpieczeństwa: liczba nielegalnych przekroczeń granic zewnętrznych spadła do najniższego poziomu od 2021 roku (około 240 tys. przypadków).

Komisja zapowiada kontynuację działań w kilku kluczowych obszarach:

- Wzmocnienie politycznego i operacyjnego zarządzania strefą Schengen, m.in. poprzez roczne tablice wyników i monitoring wdrażania zasad przez państwa członkowskie oraz kraje kandydujące.
- Przyspieszenie cyfryzacji systemów granicznych, takich jak ETIAS (system zezwoleń podróżnych) oraz system wjazdu/wyjazdu, a także zwiększenie inwestycji w europejskie rozwiązania technologiczne.
- Lepsza współpraca służb i wymiana informacji wywiadowczych, szczególnie w rejonach przygranicznych. Komisja zapowiada utworzenie specjalnej grupy wysokiego szczebla ds. operacyjnej współpracy organów ścigania.
- Wzmocnienie relacji z państwami trzecimi, zarówno w sąsiedztwie UE, jak i poza nim. Frontex i Europol zwiększają swoje zaangażowanie w zakresie przekazywania i analizy danych.
- Skuteczniejsze procedury powrotowe dla obywateli państw trzecich bez prawa pobytu – w 2024 r. liczba powrotów wzrosła o prawie 12%, jednak ich ogólna skuteczność nadal wymaga poprawy.
- Rozwój narzędzi współpracy transgranicznej, takich jak EUROSUR czy System Informacyjny Schengen (SIS), które pozwalają na szybką wymianę danych między służbami.

Komisja Europejska zapowiada, że w nadchodzących latach strefa Schengen będzie dalej dostosowywana do zmieniających się realiów geopolitycznych, wymogów bezpieczeństwa oraz potrzeb obywateli i biznesu. W latach 2025–2026 nacisk zostanie położony na lepszą koordynację polityki, zwiększenie roli cyfrowych narzędzi zarządzania i dalsze ujednolicenie działań służb odpowiedzialnych za ochronę granic oraz egzekwowanie prawa.

źródło: www.etransport.pl