28.07.2023
Chociaż w ostatnim czasie sytuacja nieco się ustabilizowała, a niektóre firmy zmniejszają zatrudnienie w odpowiedzi na spowolnienie gospodarcze i stale rosnące stopy procentowe, to tylko kwestia czasu, zanim starsi kierowcy, którzy stanowią większość obecnej kadry, przejdą na emeryturę pozostawiając po sobie dużą liczbę stanowisk, które firmy transportowe będą musiały obsadzić. Przewoźnicy oraz ustawodawcy w Unii Europejskiej (UE) próbują uporać się z tym problemem poprzez wprowadzenie przepisów, które umożliwią 17-latkom rozpoczęcie nauki jazdy samochodem ciężarowym, co pozwoli im rozpocząć pracę kierowcy zaraz po ukończeniu 18 lat. Nie wiadomo jednak, czy to rozwiąże problem braku kierowców w UE. A może w grę wchodzą także inne czynniki, takie jak fakt, że praca kierowcy samochodu ciężarowego nie jest łatwa, nawet jeśli na chwilę zapomnimy o konieczności przebywania z dala od swoich rodzin przez dłuższy czas?
Problemy zniechęcające do zostania kierowcą
Niedobór można przypisać kilku czynnikom. Badanie Międzynarodowej Unii Transportu Drogowego (IRU) z listopada 2022 roku ostrzega, że jeśli nie zostaną podjęte żadne działania, do 2026 roku 30% kierowców w Europie odejdzie na emeryturę. Część z nich można zastąpić młodymi kierowcami, którzy niedawno uzyskali prawo jazdy, ale zasadniczy problem pozostanie: wielu kierowców zbliża się obecnie do wieku emerytalnego i nie ma wystarczającej liczby następców, którzy mogą zająć ich miejsce. W raporcie zwrócono uwagę na mnóstwo problemów, które mogą spowodować tak tak drastyczne niedobory w ciągu trzech do czterech lat. Pierwszym z nich jest kwestia dostępu do zawodu, którą UE już zaczęła rozwiązywać, obniżając dolną granicę wieku dla kierowców w UE. Jednak według IRU koszty uzyskania prawa jazdy kierowcy zawodowego wynoszą średnio 3330 euro. Aby przyciągnąć „młodych ludzi, kobiety, wykwalifikowanych zagranicznych kierowców i innych profesjonalistów” rządy i przewoźnicy będą musieli zaoferować wsparcie finansowego w celu obniżenia tych kosztów. Po drugie, zawód kierowcy nie jest wystarczająco atrakcyjny nawet dla osób bezrobotnych. Według badań IRU, nawet w krajach o wysokim poziomie bezrobocia wśród młodzieży, zainteresowanie tym zawodem jest niskie: młodzi kierowcy pracowali w zawodzie tylko w 7% badanych krajów. Po trzecie, branża potrzebuje więcej „bezpiecznych i chronionych miejsc parkingowych, a także odpowiednich miejsc do odpoczynku, pryszniców i toalet”.
Problem obiektów
Być może nie ma lepszego dowodu na to, że UE ma problem w tym zakresie, niż prace Komisji Europejskiej dotyczące Planu Działania w sprawie Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS) oraz Dyrektywa ITS 2010/40/UE. Komisja podkreśla, że po pierwsze, Europa musi zwiększyć pojemność parkingów, a po drugie, istniejąca infrastruktura potrzebuje rozwiązań cyfrowych, dzięki którym kierowcy będą wiedzieć, jakie parkingi znajdują się w okolicy i mieli dostęp do aktualnych informacjo o wolnych miejscach. Jednym z priorytetowych działań dyrektywy ITS było „świadczenie usług informacyjnych o bezpiecznych i chronionych miejscach parkingowych dla samochodów ciężarowych i pojazdów użytkowych” oraz „świadczenie usług rezerwacji bezpiecznych i chronionych miejsc parkingowych dla samochodów ciężarowych i pojazdów użytkowych”. Jednak aby zdygitalizować infrastrukturę, najpierw trzeba ją mieć. Dlatego KE opracowała politykę Transeuropejskiej Sieci Transportowej (TEN-T), „kluczowy instrument rozwoju spójnej, wydajnej, multimodalnej i wysokiej jakości infrastruktury transportowej w całej UE”. Patrząc na aktualną interaktywną mapę TENtec