Transport nienormatywny – przewoźnik wygrywa w NSA po 13 latach błędnej interpretacji ITD

18.08.2025

W dniu 22 lipca 2025r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. II GSK 2318/24) wydał wyrok korzystny dla przewoźnika, podważając wieloletnie stanowisko Głównego Inspektora Transportu Drogowego dotyczące zasad oceny podzielności ładunku w przewozach nienormatywnych.

Jest to efekt wieloletnich działań CSK zmierzających do zapewnienia prawidłowego stosowania przez ITD przepisów ustawy – Prawo o ruchu drogowym. Orzeczenie to może mieć istotne znaczenie dla branży, ponieważ od blisko 13 lat – tj. od wprowadzenia do polskich przepisów definicji „ładunku niepodzielnego” – wielu przewoźników mogło być niesłusznie obciążanych karami pieniężnymi na podstawie błędnej interpretacji kryterium „podzielności” ładunku.

Istota sporu

W 2022 r. przewoźnik zrealizował transport 12 elementów stalowych (kratownic) o długości 22 m każda, korzystając z zezwolenia kategorii IV na przewóz nienormatywny. Podczas kontroli przeprowadzonej przez WITD w Bydgoszczy ustalono:
- Przekroczenie dopuszczalnej masy całkowitej o 3,85 t (rzeczywista masa zestawu 43,85 t).
- Przekroczenie dopuszczalnej długości o 10,4 m (rzeczywista długość zestawu 26,63 m).
Inspektorzy uznali, że zezwolenie jest nieważne, gdyż ładunek spełniał kryterium niepodzielności jedynie w aspekcie długości, natomiast był „podzielny” w aspekcie masy. W ocenie organu, kratownice można było przewozić w mniejszej liczbie, aby nie przekraczać dopuszczalnej masy całkowitej dla pojazdu normatywnego (40 t), mimo posiadania zezwolenia kategorii IV.

Ramy prawne

Zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy – Prawo o ruchu drogowym, zezwolenie kategorii IV dopuszcza przewóz nienormatywny pojazdem o rzeczywistej masie całkowitej do 60 t, szerokości do 3,4 m (drogi jednojezdniowe) lub 4 m (drogi dwujezdniowe klasy A i S), długości do 23 m (zespół pojazdów) lub 30 m (zespół z osiami skrętnymi) oraz wysokości do 4,3 m, przy zachowaniu dopuszczalnych nacisków osi.

Kluczowe znaczenie w sprawie miała definicja „ładunku niepodzielnego” z art. 2 tiret XI dyrektywy 96/53/WE. Zgodnie z nią, ładunek uznaje się za podzielny, jeśli można go – bez niewspółmiernie wysokich kosztów lub ryzyka szkody – podzielić na dwa lub więcej mniejszych ładunków, które można przewieźć pojazdami spełniającymi wszystkie wymagania dyrektywy (dotyczące wysokości, długości, szerokości, nacisków osi i masy całkowitej). W omawianym przypadku, nawet przewóz jednej kratownicy o długości 22 m wymagałby pojazdu przekraczającego normatywną długość, co oznacza, że ładunek – mimo podziału – wciąż pozostawał „niepodzielny” w rozumieniu przepisów unijnych.

Znaczenie wyroku

Orzeczenie NSA jest pierwszym tego rodzaju, w którym zaprezentowano korzystną dla przewoźników interpretację pojęcia „ładunku niepodzielnego” w kontekście przewozów nienormatywnych. Jeśli linia orzecznicza sądów administracyjnych zostanie utrwalona, organy kontrolne będą zmuszone do zmiany dotychczasowych praktyk.

Przewoźnicy, którzy spotkają się z podobnymi zarzutami, powinni rozważyć powołanie się na tezy wyroku NSA (II GSK 2318/24) zarówno w odwołaniach od decyzji o nałożeniu kar pieniężnych, jak i w skargach do sądów administracyjnych. Wyrok jest prawomocny, co oznacza, że GITD nie ma możliwości jego zaskarżenia.

źródło: www.etransport.pl